Geschiedenis
Een klein stukje geschiedenis…
Halverwege de 19e eeuw vind voor Beek en de familie Martens een belangrijke gebeurtenis plaats. Dan vestigt zich Joannes ‘Jan’ zich als suikerbakker in het hart van Beek.
Een dorp met aanzien, dat blijkt wel.
Een ‘suikerbakker’ is een oude benaming voor wat we nu ‘banketbakker’ noemen. Een bakker die thuis is in het suikerrijke lekkernijen zoals cake, chocolade, gebakken taart, marsepein en koekjes.
De bekenste suikerbakker is de Fransman ‘Nicolas Appert’, rond 1800 de uitvinder van het ‘inmaakproces’, het luchtdicht bewaren van voedsel voor de troepen van de keizer Napoleon. Zijn methode van ‘conserveren’ wordt overal
gehanteerd. Hij is ook de schrijver van enkele gerespecteerde kookboeken en versterkt zo in de 19e eeuw de reputatie van het ambacht van suikerbakker.
Bakkerij Martens kent een karakteristieke ontstaansgeschiedenis. Die begint in 1864, wanneer Jan ‘Sjengke’ Martens suikerbakker word en in het huwelijk treed met Elisabeth Feron. Dat is het begin van een traditie. Ze huren uiteindelijk een pand in de Dorpstraat 192K en kopen het in 1900. De straatnaam veranderd nog wel eens: het werd eerst Hoofdstraat 12 en tenslotte Burgemeester Janssenstraat 36. Maar het blijkt een gouden zet: dit is het pand waar de bakkerij na al die tijd nog steeds gevestigd is.
Oprichter Jan nam geheime recepten mee van koek Dinant en witte speculaas uit Jemeppe (België) waar hij het bakkersvak leerde.
De kinderen van het gezin Martens- Feron worden al vroeg ingewijd in het bakkersvak. Maar er kan er maar één de zaak van zijn vader overnemen. Dat word een jongere zoon: Peter Hubertus Martens; oftewel ‘Pie’.
In de 20e eeuw vestigt zich een modinette- en hoedenzaak, hier werkt de jonge modiste Stephanie Schrage. Pie raakt bevriend met haar en ze besluiten om in 1912 met elkaar te trouwen. Kort na zijn huwelijk neemt Pie de zaak over van zijn vader maar 1912 eindigt uiteindelijk toch triest voor de familie Martens, als Jan en Elisabeth Martens-Feron in december kort na elkaar sterven.
Pie en Stephanie krijgen vier zonen en twee dochters. En het echtpaar Martens-Schrage laat er geen twijfel over bestaan; vanaf hun jeugd worden de kinderen in de bakkerij ingewijd in het bakkersleven en gaan vervolgens bij andere bakkers in de leer. Eens een bakker, altijd een bakker… dat is het FamilieCredo.
Als Pieter de zaak van zijn vader overneemt moderniseert hij de zaak met de jaren. Daarmee verandert ook de uitstraling van de bakkerij. Bakkerij Martens ontwikkelt zich tot een ‘confiseur-patissier’, die uitsluitend met de beste grondstoffen werkt. Tot de specialiteiten behoren de ontbijtkoek, het extra fijne tafelbeschuit, chocolade, suikerwerken en bonbons. Daarin leeft de traditie van de suikerbakker voort.
Nadat Pieter Martens in 1938 overlijdt, wordt het gerenommeerde bedrijf door zijn vrouw Stephanie en zoon Jan voortgezet als bakkerij P. Martens-Schrage. Dit luidt de 3e generatie van de Bakkerij Martens in; het familiebedrijf leert zo voort van vader op zoon.
Als de Duitsers op 10 mei 1940 Nederland binnenvallen komt de ‘grensgemeente’ Beek in Duitse handen. Een ingrijpende gebeurtenis, ook voor Bakkerij Martens. Maar het leven in Beek ‘moet’ desondanks in deze jaren ‘gewoon’ verder. Beek word in de oorlog zwaar getroffen. Op 25 oktober 1942 wordt het industrieterrein van het nabije gelegen Geleen abusievelijk door de Engelse RAF gebombardeerd. Die meende dat dit het Duitse Aken betrof. In het bombardement vallen ook veel bommen in het centrum van Beek, met name rondom de Dorpstraat. Als de Duitsers in mei 1945 worden verslagen, proberen de inwoners van Beek de draad weer op te pakken. Maar het leven is ook in de jaren na de oorlog alles behalve gemakkelijk. Er heerst grote werkeloosheid, de wederopbouw van het getroffen centrum verloopt moeizaam en veel dagelijkse producten zoals brood zijn op de bon. Het is een zware tijd voor de Beekse bevolking.
Weduwe Stephanie neemt het voortouw en zorgt ervoor dat het gezin Martens deze moeilijke jaren doorkomt. Zoon Jan neemt de dagelijkse leiding in de bakkerij, geholpen door zijn broer Frits. Zo blijft er brood op de plank en wort Bakkerij Martens rondom de oorlogsjaren voortgezet.
Geheel volgens de traditie vindt daar in de jaren ’50 de opvolging in familielijn plaats. In 1953 neemt zoon Jan, oftewel ‘Sjeng’ samen met zijn jongere broer Frits officieel de bakkerij van zijn moeder over. Een aantal jaren zullen ze de bakkerij samen leiden. Jan Martens trouwt in 1953 met Bernardine Maria Schaapveld. Hij leert haar kennen op een beurs in Amsterdam. Als ze bevriend zijn, vertrekt Bernardine uit haar geboorteplaats Amsterdam en gaat in Roermond in een ijssalon werken. Na hun huwelijk gaat het echtpaar in de woning van de bakkerij wonen. Daar verzorgen ze (schoon)moeder Stephanie, tot deze in 1965 overlijdt.
Jan en Bernardine krijgen twee zonen en een dochter: Pierre Arnoldus Stafanus, John Martens en Ria Martens. Pierre is diegene die later verder gaat in het bakkersvak. Hij volgt een handelsopleiding in Maastricht en een bakkersopleiding in Heerlen. Zo wordt hij ‘klaar gestoomd’ om in de toekomst de taken van zijn ouders over te gaan nemen en de bakkerszaak volgens de familietraditie voort te zetten.
In 1965 besluit broer Frits uit de bakkerij te stappen en treedt in dienst bij Chemieconcern DSM. Vanaf die tijd vormen Jan en Bernardine het gezicht van Bakkerij Martens. Trots reed Jan met de bakfiets door het dorp om het brood en banket af te leveren.
In de jaren ’60 verandert Nederland in een rap tempo. De bevolking krijgt meer te besteden en wordt kritischer: men wil meer keuze mogelijkheden. Die ontwikkelingen gaan aan Beek niet voorbij. Sterker nog, Bakkerij Martens speelt er juist op in met een gevarieerder assortiment.
De vraag naar meer variatie leidt er ook toe dat Jan en Bernardine de winkel in 1968 grondig verbouwen. Met een nieuwe luxe etalage tonen ze hun groeiende en gevarieerde assortiment. Zo weet Bakkerij Martens met de tijd mee te gaan.
Eind 20e eeuw verandert er veel in Beek. De luchtvaart en chemische industrie slaan hun slag, de stad Maastricht rukt op. Maar te midden van deze verandering blijft bakkerij Martens trots overeind en Beek loopt daar warm voor. Ondanks deze stormachtige ontwikkelingen blijft het ooit zo landelijke gelegen Beek zichzelf. Te midden van deze veranderingen blijven de inwoners van Beek liefhebbers van de lekkernijen en streekgerechten van hun ‘eigen’ bakker. De etalage van Bakkerij Martens is in deze jaren een fraai toonbeeld van wat voor een brood- en banketspecialiteit er zoal te verkrijgen zijn.
Als bakker word je geboren en als de tijd daar is, kom je als ‘geroepen’. Dat geldt zeker voor de bakkersfamilie Martens, waar zoon Pierre aan een enkel woord genoeg heeft om de bakkerij van vader Jan over te nemen.
Maar Pierre staat daar niet alleen voor, op 17 juni 1980 trouwt hij met Catharina Elisabeth Micheline Gorissen, oftewel ‘Toos’. In dat zelfde jaar nemen ze de bakkerij van zijn ouders over en ‘runnen’ samen de winkel, volgens goed familiegebruik. Jan en Bernardine Martens-Schaapveld nemen dan afscheid en verhuizen naar Geleen. Pierre besluit de bakkerij grondig te vernieuwen om aan de stijgende vraag tegemoet te komen en de moderne ‘snackende’ consument beter te kunnen bedienen. In 1986 wordt de bakkerij al aan de tijd aangepast. Op 17 maart 1990 wordt de nieuwe winkel feestelijk geopend, natuurlijk in het bij zijn van de trotse vader Jan Martens.
Pierre en Toos vormen de 4de generatie van Bakkerij Martens en staan sinds 1980 als ‘warme bakker ‘ op een gezellige hartverwarmende wijze in de bakkerij. Dat slaat aan, de winkel breidt haar assortiment uit en een nieuwe verkoopster en banketbakker zijn nodig om aan de stijgende vraag tegemoet te komen. De bakkerij draait op volle toeren. De sfeer is vertrouwd, de kwaliteit als vanouds.
Op zaterdag 1 september 2012 stapt Pierre Martens voor het eerst zijn eigen winkel binnen maar eigenlijk ook voor het laatst. Want de bakker en zijn vrouw Toos nemen die dag afscheid van hun trouwe klantenkring. Op een feestelijke wijze wordt na 32 jaar van het bakkersechtpaar Martens afscheid genomen. “Normaal mocht ik nooit over de drempel stappen, omdat mijn handen onder het meel zaten. Nu wel” zegt bakker Pierre Martens met gevoel voor humor.
Met de overdracht van hun zaak aan Tim en Gwen Geven-Dohmen komt er na 4 generaties een ‘einde’ aan het trotse familiebedrijf dat in 1864 door zijn overgrootvader Jan in Beek is opgericht. De reden is omdat er geen ‘opvolging’ schuilt in de familie. Hoewel er met de familie Martens een Beekse bakkersdynastie verloren gaat, zijn Pierre en Toos heel blij met hun opvolger Tim Geven. Ze kennen hem al 19 jaar van nabij, als brood- en banketbakker. Hij werkt al 17 jaar voor ons bedrijf. Op het moment dat een overname ter sprake kwam vonden wij allebei dat Tim de juiste kandidaat zou zijn. Tim & Gwen grepen vol trots en enthousiasme deze kans aan. In de ervaren en bij Bakkerij Martens geschoolde Tim zien zij een waardige opvolger, die de naam van het familiebedrijf hoog kan houden en het bijna 150 jarige bedrijf een nieuwe toekomst kan geven:” Het bakkersvak vraagt discipline. Vroeg opstaan, hard werken en op tijd naar bed. Dat wil niet iedereen”.
De naam Martens blijft natuurlijk wel op de gevel prijken en de recepten van ‘opa Pie’ worden nu door Tim en Gwen ook weer in het assortiment opgenomen. Zoals de witte speculaas en het zuurdesembrood. Al 4 generaties lang weten de inwoners van Beek en omstreken dit als specialiteit bij de bakkerij te vinden. Op die wijze zetten Tim en Gwen de rijke traditie van bakkerij Martens voort.
Op 3 september 2015 ontvingen Tim & Gwen in het bijzijn van Pierre & Toos het predikaat Hofleverancierschap, met veel trots prijkt het wapenschild aan de gevel tot hedendagen.
Stamboom Familie Martens
Oprichter: Vestigde zich in 1864 in Beek
1 Ste Generatie suikerbakker Joannes “jan” Martens
2 De Generatie Zoon Peter Hubertus “Pie” Martens
3 De Generatie Zoon Jan-Antoon “Sjeng” Martens
4 De Generatie Zoon Pierre Arnoldus “Pierre” Martens
“Nieuwe Generatie”
2012 – heden Tim & Gwen Geven-Dohmen